Gmina Dębica
„Ocalmy od zapomnienia” – jubileuszowa edycja spotkań
„Podejrzewam, że przedmioty robią to ze względów wychowawczych, aby wciąż nam wypominać naszą niestałość”.
Zbigniew Herbert, Przedmioty
Historia, zwłaszcza historia najbliższych nam okolic – miejsc w których wychowaliśmy się i w których dorastaliśmy bardzo często pozostaje nieodsłoniętym skarbem, klejnotem, o którego istnieniu niby wiemy, lecz często nie ośmielamy się go odkryć, poznać bliżej. Niestety, to, co zakryte, zwykło kryć się w mrokach niepamięci, stąd też nieoszacowana waga projektów takich, jak cykl „Ocalmy od zapomnienia”. Już niebawem, 5 września 2021 r. w domu Parafialnym w Latoszynie, odbędzie się jubileuszowa, piąta edycja corocznych spotkań, niejako otwierających jesień czy domykających lato, a przybliżających nam wzruszające i ważne sylwetki bohaterów, którzy – niezłomni i do końca wierni sobie oraz Ojczyźnie – poświęcili swe życie w rozpaczliwej, nierzadko nierównej walce z okupantem.
Pogranicze pór roku – z jednej strony krzątanina przed szkolnymi obowiązkami, z drugiej – jesienny dobrostan – są dla nas obciążone szczególnym balastem. Jest to jednak brzemię budujące naszą świadomość i tożsamość jako Polaków. O walkę z mentalnym komfortem, jakim jest niefrasobliwe odrzucanie dziedzictwa walczą inicjatorzy cyklu „Ocalmy od zapomnienia”, ks. proboszcz Parafii Najświętszego Serca Jezusowego Dębica-Latoszyn Piotr Grzanka oraz pomysłodawczyni przedsięwzięcia, Pani Katarzyna Rostowska-Machnik, wraz z licznym gronem strażników pamięci o zasłużonych dla naszej Małej Ojczyzny, Ziemi Dębickiej. To, co wymagające podkreślenia, to rola nas – potomków i spadkobierców wywalczonej wolności – w ciągłym przypominaniu i poznawaniu tego, co nas ukształtowało.
Pierwsze spotkanie w ramach projektu miało miejsce w 2017 roku, w dzień wyjątkowo dla nas wymowny, mianowicie w 78. rocznicę agresji ZSSR na Polskę. Już wówczas jego poruszeni i wdzięczni uczestnicy zapowiedzieli, iż nie może być ono ostatnim, wręcz przeciwnie – otworzy ono mieszkańców Ziemi Dębickiej na samopoznanie i wzruszającą, ale i uskrzydlającą wędrówkę przez galerię postaci, których ofiara nie była daremną. Wręcz przeciwnie. Spotkania rozpoczynające się uroczystym odsłonięciem tablic upamiętniających bojowników o naszą wolność, uświetniają wernisaże wystaw, współtworzonych przez Muzeum Regionalne w Dębicy i osoby prywatne. Wkład dębiczan w ekspozycje jest o tyle symptomatyczny, że wraz z opowieściami rodzin bohaterów, nadają całości rys niezwykle osobisty, o potężnym, zapadającym w serce ładunku uczuciowym. Świetna od strony merytorycznej, ekspercka narracja naukowa (wykłady historyków), splata się z historiami rodzinnymi, a wszystko to podbudowane zostaje przedmiotami, mieszczącymi w sobie siłę rzeczy, które przetrwały, jak przenikające na wskroś guziki, „guziki nieugięte / potężny głos zamilkłych chórów” (Z. Herbert, „Guziki”). Może milcząca wierność przedmiotu jest tym, za czym powinniśmy podążać? Do takich przejmujących świadectw należały także cenzurki szkolne czy ostatni gryps więzienny majora Ludwika Marszałka – pożegnanie z żoną oraz pouczenie dla córeczki i synka.
Prócz wystaw, towarzyszących spotkaniom w Domu Parafialnym, uczestnicy mogli zjednoczyć się podczas śpiewu patriotycznych pieści, pod przewodnictwem Pana Grzegorza Tomaszewskiego. Możliwość taka sama w sobie ma olbrzymią nośność symboliczną, wskrzeszającą ducha minionych czasów. Nieco inne, lecz bynajmniej nie uboższe było ubiegłoroczne spotkanie, ponieważ zamiast wykładów odbyła się projekcja reportażu. Pandemiczne obostrzenia nie umniejszyły jednak wartości przekazu, docenianej i ważnej.
Dotychczas dzięki spotkaniom mogliśmy poznać m. in. podporucznika Jana Artura Towarnickiego, majora Ludwika Marszałka oraz podpułkownika Adama Lazarowicza. Piąte spotkanie będzie dla nas przełomowe, ponieważ poświęcone będzie ono pięknej i szlachetnej kobiecie, Pani Marii Balko, ps. „Bol”. Po odsłonięciu pamiątkowej tablicy, upamiętniającej niezwykłą, odważną i nieugiętą bojowniczkę o naszą niezawisłość, będziemy mogli wysłuchać wykładu Pana Mariana Matkowskiego.
Dołączamy się do serdecznego zaproszenia na spotkanie odbędzie się 5 września br. (niedziela) o godz. godz. 15.00 w Domu Parafialnym Dębica - Latoszyn przy ul. Orlej 47.
